Mijn eerste rechtbankbezoek!

“Een 26-jarige fan van Ajax werd op 8 mei zwaar mishandeld door vier mannen op station Hilversum. De man liep hierbij een gebroken neus en een gescheurde oogkas op. De politie heeft de bewakingsbeelden inmiddels vrijgegeven.”

Zo luidde de krantenkop van de rechtszaak die we zouden bijwonen. Videobeelden waren vrijgegeven en de politie zocht anderhalf jaar later nog naar de verdachten. Waar die vierde verdachte is gebleven weet ik niet, maar er stonden op 21 september 2018 drie mannen voor de rechter, terwijl de mishandeling in 2016 had plaatsgevonden.

Niet als in de films

Alle eerstejaars studenten van de rechtenfaculteit moesten een rechtszaak bijwonen. ’s Middags was het tijd voor mijn tutorgroep. Op Utrecht Centraal aangekomen was het even zoeken, maar om iets voor twee stonden we voor de rechtbank in Utrecht. Het gebouw was heel statig en voor je naar binnen kon moest je een aantal traptreden op lopen. Leuk weetje: alle trappen die je moet beklimmen voor je een (oud) gebouw ingaat staan daar grotendeels voor de status van het gebouw of de eigenaar. Door omhoog te moeten lopen moet je het gevoel krijgen dat je lager staat dan (de eigenaar van) het gebouw waar je in loopt.

Na de poortjescontrole en het achterlaten van mijn toilettas, omdat m’n vijl en pincet in de categorie scherpe-dingen-die-de-rechtbank-niet-in-kwamen vielen, mochten we doorlopen naar de rechtszaal. Ik was nog nooit bij een zitting geweest, dus de zaal zag er een stuk minder ‘film-achtig’ uit dan ik had verwacht. Er was geen beklaagdenbankje, maar de verdachten zaten op dezelfde plastic stoelen als wij, niemand stond op toen de rechter de zaal binnenkwam en de advocaten liepen ook in een toga (en niet in pak, zoals ik dacht door de serie Suits).

Verloop van de zaak

Twee van de drie verdachten deelden een advocaat, terwijl de derde een eigen advocaat had. Ook het slachtoffer zat in de zaal, samen met zijn advocaat. Hoewel er drie verdachten waren, was er maar een rechter. Links van haar zat de officier van justitie, rechts van haar de griffier. Ze opende de zaak door eerst de identiteit van de verdachten vast te stellen en de zaak zoals het er toen voorstond te vertellen. Ze stelde vragen aan de verdachten en de verdachten gaven hun visie over de zaak. Daarna hield de officier zijn requisitoir (de uitleg over het ten laste gelegde en de strafmaat volgens het OM).

Na het requisitoir kwamen de advocaten aan het woord in hun pleidooi. Door de videobeelden was het duidelijk dat de mannen allemaal schuldig waren aan de mishandeling, maar de advocaten probeerden strafverzwarende elementen minder aannemelijk te maken, zoals ernstig lichamelijk letsel. Ook vertelden de advocaten over de levens van hun cliënten, in de hoop een gevangenisstraf te voorkomen. Gevangenisstraffen kunnen desastreus zijn voor het familieleven, werk en reputatie van een verdachte, dus een verdachte wil liever een andere straf. De rechter nam al deze argumenten mee in de strafoverweging.

Slachtoffer in de zaal

Het slachtoffer van de mishandeling zat ook in de zaal. Hij maakte gebruik van zijn spreekrecht en vertelde hoeveel impact de mishandeling op zijn leven heeft gehad. Hij heeft een tijd niet kunnen werken en hij heeft veel pijn gehad door de mishandeling. Hiervoor eiste hij nog een extra schadevergoeding. De advocaat van het slachtoffer gaf de rechter ook nog een medisch dossier, waaruit het ernstige lichamelijke letsel wél bleek. De rechter had dit nog niet eerder gezien, dus moest ze even beraadslagen en er werd een pauze ingelast. De advocaten van de verdachten kregen ook een kopie van het dossier, want ze hebben het recht om alle dossierstukken uit de zaak in te zien.

Googelen naar camerabeelden

Omdat we van tevoren niet wisten welke zaak we zouden bijwonen hadden we de videobeelden waarover gesproken werd nog niet gezien. In de pauze Googleden we op ‘Ajax mishandeling Hilversum’ en daar waren de beelden: ze waren heftiger dan verwacht, maar het gaf ons wel een beter beeld van waar we naar keken.

Na de beraadslaging kwam iedereen weer terug in de rechtszaal. Daar betogen de verdachten nog spijt aan het slachtoffer. Hoe ze het nooit hadden moeten doen en hoe ze wensten dat ze het niet hadden gedaan. Daarna kwam de rechter met haar uitspraak. Ze stuurde de verdachten niet naar de gevangenis, daar zou niemand beter van worden, maar ze kregen alle drie wel een fikse taakstraf opgelegd.

Uiteindelijk heeft de zaak ruim twee en een half uur geduurd: een stuk langer dan gepland, maar ik vond het een heel leuke ervaring! Hopelijk was dit de eerste van nog veel volgende rechtbankbezoeken (maar niet als verdachte…).