WEET JIJ HOE EEN VERDACHTE EEN RECHTBANK BINNENKOMT?!

Zelf dacht ik altijd dat het zo ging: een verdachte stapt uit een streng beveiligde auto, loopt door de hoofdingang de rechtbank binnen, wordt gefouilleerd bij de beveiligingspoortjes, en wordt naar de zittingszaal gebracht. Hier komt verdachte precies op de aanvangstijd binnen.

Ik weet niet hoe ik hierbij kwam, want de situatie blijkt heel anders in elkaar te zitten. Bij een rechtbank hoort namelijk een cellencomplex, waar verdachten heen worden gebracht als ze in de rechtbank moeten zijn. Dat kan voor de inhoudelijke behandeling van hun zaak, maar ook voor een verhoor zijn. Overigens geldt dit proces alleen voor verdachten die al vast zaten. Verdachten die voor de behandeling van hun zaak vrij zijn, komen gewoon via de voordeur binnen.

Verdachten blijven in hun tijdelijke cel totdat hun zaak wordt behandeld of totdat ze worden verhoord. Hierna worden ze door wachtcommandanten  weer teruggebracht naar het cellencomplex. Hier wachten ze totdat de bus hen komt ophalen en weer naar de PI of het huis van bewaring brengt. Verdachten overnachten dus nooit in het cellencomplex.

Als rechtspraak reporter kreeg ik een rondleiding van een wachtcommandant in zo’n cellencomplex! In dit verslag laat ik jullie zien welke route verdachten afleggen.

Dit is de garage bij het cellencomplex. Er zijn drie parkeervakken voor bussen die verdachten komen brengen en halen. Als een bus de garage in wil, moet de chauffeur zich melden. Dan gaat er een enorm rolluik in de garage open, waardoor de bus naar binnen kan rijden. Voordat de motor is afgezet gaat het rolluik weer dicht. Op deze manier kan een verdachte nooit ontsnappen.

Dit is een bus waar verdachten in vervoerd worden. Binnenin de bus zitten verdachten in een soort cel, die ook tralies heeft. Ook is er beveiliging aanwezig is de bus.

Politie en justitie hebben verschillende soorten bussen waarin verdachten vervoerd worden. Ook zijn er verschillende protocollen waaronder verdachten vervoerd worden. Als de verdachte gevaarlijk is, dan wordt hij of zij met handboeien om vervoert en er zitten twee agenten bij. In de gangen van de garage naar het cellencomplex wordt dan ook volgens een bepaald protocol gewerkt.

Dit is een deur naar de cellengang. We moesten meerdere sluizen door voordat we hier kwamen.

Dit is het dan. Achter iedere zwarte deur is een cel. De meeste cellen zijn geschikt voor één persoon, maar er zijn ook cellen waar meerdere mensen in kunnen. Zoals je ziet zijn de deuren van zwaar materiaal gemaakt en is er een raampje zodat de parketpolitie verdachten in de gaten kunnen houden. Ook hebben sommige cellen cameratoezicht. Bij sommige verdachten is het namelijk verplicht dat ze onder camerabewaking staan, die worden dus naar zo’n cel gebracht.

Dit is het plafond in een cel. De wanden van de cellen zijn betegeld met glanstegels. Zo kunnen verdachten dus niet iets op de muur kalken. Zoals je ziet is het plafond niet betegeld en dus gewild om teksten op te kalken.

Eigenlijk mogen verdachten niets meenemen de cel in. Verdachten worden daarom gefouilleerd voordat ze de cel ingaan. Maar sommige verdachten worden strenger gefouilleerd dan anderen, sommigen moeten hun riem afdoen en de veters uit hun schoenen halen en anderen hoeven dat niet. Verdachten die niet zo streng gefouilleerd worden kunnen dus toch nog wel wat verboden dingen meesmokkelen vanuit de PI of het huis van bewaring. Er worden vooral vaak aanstekers meegesmokkeld, omdat verdachten in een PI niet mogen roken. Maar die aanstekers zijn ook heel handig om dingen mee op het plafond te schrijven en dat gebeurt dus ook regelmatig.

Dit is een kindercel. Zoals je ziet is deze cel heel wat kleurrijker dan de rest van het complex. De kinderen die hier komen hebben soms zelf strafbare feiten gepleegd, maar het gebeurt ook vaak dat kinderen uit huis zijn geplaatst en voor de rechter moeten komen. Het kan best wreed lijken om een kind dat niet uit een jeugdgevangenis komt naar een dergelijke cel te brengen, maar veel kinderen die in een dergelijke situatie zitten hebben psychische- of agressieproblemen. In zo’n geval is het toch het beste om een kind hier even te laten wachten totdat de zitting begint.

Dit is de raadkamer die bij het cellencomplex hoort. Deze raadkamer wordt gebruikt om de rechtmatigheid van inverzekeringstellingen of van voorarresten te toetsen. Deze raadkamer zit vast aan het cellencomplex. Dat is wel zo praktisch, want zo hoeven verdachten geen lange wandeling te maken door de rechtbank.

De rechtbank bestaat uit meerdere verdiepingen. Als een verdachte naar een zittingszaal moet die op een hogere verdieping is, dan is het heel handig als er een lift is.  Je ziet dat er een cel in de lift is gebouwd, zodat een agressieve verdachte hierin geplaatst kan worden. In de praktijk wordt de verdachte meestal gewoon vastgehouden door wachtcommandanten, omdat het veel moeite kost en het vaak niet nodig is om een verdachte voor betrekkelijk korte tijd op te sluiten.

Naast de cellen, een soort regiekamer waar de wachtcommandanten alles in de gaten houden en de raadkamer is er nog een ruimte in het cellencomplex. Dit is de gang die je op de foto ziet, en hier werken de rechter-commissarissen. Dit zijn speciale rechters die in de gaten houden of het proces wel goed verloopt. Ook toetsen rechter-commissarissen de rechtmatigheid bepaalde dwangmiddelen die tegen verdachten gebruikt worden. Achter de deuren aan de linkerkant zijn verhoorkamers. De parketpolitie blijft aanwezig tijdens een verhoor.

De weg voor verdachten naar de zittingszaal is anders dan de weg voor het publiek. Er is namelijk een speciale binnendoor weg van het cellencomplex naar de zittingszalen. In de zittingszaal is er een speciale deur waar de verdachte binnenkomt en later ook weer door vertrekt. Zo komt de verdachte niet in de buurt van het publiek. De wachtcommandanten die de verdachte van het cellencomplex naar de zittingszaal brengen, blijven meestal ook aanwezig tijdens de zitting.

Hopelijk is er net zo’n wereld voor jullie opengegaan als voor mij toen ik deze rondleiding kreeg! Na de rondleiding heb ik de wachtcommandant die mij rondleidde ook nog geïnterviewd. Stay tuned, want dit interview komt binnenkort ook online.